Kiến thức rượu, Kiến thức rượu vang
Rượu vang bao nhiêu độ? Cách xác định và lựa chọn rượu vang theo nồng độ cồn
Rượu vang bao nhiêu độ? luôn là câu hỏi được đa số người quan tâm khi lựa chọn đồ uống cho những dịp đặc biệt. Vì độ cồn của rượu không chỉ ảnh hưởng đến sự cân bằng mà còn quyết định cách thưởng thức. Độ cồn phù hợp sẽ mang lại trải nghiệm trọn vẹn hơn, giúp người uống cảm nhận đầy đủ hương vị tinh tế của rượu vang.
Nồng độ cồn của rượu vang là gì?
- Nồng độ cồn của rượu vang sinh ra trong quá trình con men tiêu thụ, chuyển hóa đường của nước ép nho thành ethanol (cồn) và khí carbon dioxide (CO2). Chỉ số này được đo bằng số ml ethanol trên 100ml dung dịch rượu, nên được viết tắt là ABV (Alcohol by volume).
- Rất nhiều người sành về rượu vang đưa tiêu chí độ cồn để đánh giá chất lượng rượu vang vì nó ảnh hưởng đến hương vị của rượu. Để hiểu rõ hơn về cách độ cồn ảnh hưởng đến chất lượng và hương vị của rượu vang, chúng ta cần phải xem xét đến một số yếu tố sau:
Sự cân bằng hương vị (Balance)
Khái niệm cân bằng trong rượu vang là sự tổng hòa của độ ngọt, độ cồn, vị chua, vị chát (trong vang đỏ) và hương vị quả. Để đạt được sự hài hòa dễ chịu, các yếu tố này cần có độ đậm tương đương nhau. Nếu độ cồn quá cao sẽ át những hương vị còn lại mang đến cảm giác “nóng” như rượu mạnh, làm mất cân bằng hương vị rượu.
Vị rượu (Body)
Độ cồn có ảnh hưởng đến độ đậm của rượu, do thành phần cồn có độ sánh cao. Rượu vang có nồng độ cồn cao thường mang lại vị đậm đà và cảm giác đầy đặn trên vòm miệng. Tùy vào sở thích cá nhân, người thưởng thức có thể chọn rượu vang có nồng độ cồn phù hợp để tận hưởng hương vị mà mình yêu thích, từ nhẹ nhàng, thanh thoát đến đậm đà, sâu lắng.
Cảm nhận vị trong rượu
Trong rượu vang trắng, cảm giác ấm áp của cồn có thể làm giảm sự tươi mát của vị chua nên nếu vang trắng có độ cồn cao và vị chua ít sẽ đem lại cảm giác rượu vang nồng, kém sắc nét và không đủ độ tươi mới. Ngược lại, rượu vang đỏ với vị chua nhẹ nhàng cần thêm sự đậm đà của vị chát để tạo nên cấu trúc đầy đặn, giúp cân bằng hoàn hảo với nồng độ cồn cao, mang lại trải nghiệm hài hòa cho người thưởng thức.
Ngoài ra, độ cồn trong rượu vang cũng là yếu tố được người thưởng thức quan tâm vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Theo lời khuyên từ các chuyên gia, uống rượu vang với lượng vừa phải, khoảng 1-2 ly nhỏ mỗi ngày, có thể mang lại nhiều tác dụng tích cực cho cơ thể. Cụ thể hơn, đối với các loại vang có nồng độ khoảng 12%, việc tiêu thụ từ 200 – 300ml mỗi ngày được xem là an toàn và có lợi, giúp bạn tận hưởng trọn vẹn những giá trị mà rượu vang mang lại.
Phân loại rượu vang theo nồng độ cồn
Nồng độ cồn của rượu vang nằm trong khoảng từ 5.5% tới 20%, chi tiết được chia thành 4 cấp độ dưới đây:
- Nồng độ cồn rượu vang thấp: < 10%
- Nồng độ cồn trung bình: 11% – 13,5%
- Nồng độ cồn trung bình cao: 13,5% – 14%
- Nồng độ cồn cao: > 15%
Dưới đây là chi tiết về các loại nồng độ cồn:
Rượu vang nhẹ (dưới 10% ABV)
Rượu vang có nồng độ cồn thấp dưới mức 10% thường dễ uống và có hương thơm nhẹ nhàng. Đó có thể là một chai vang trắng mang hương hoa thanh mát hoặc hương thơm của cỏ mới cắt, hoặc một chai vang đỏ nhẹ nhàng với tầng hương của các loại quả đỏ mới chín.
Những chai rượu này thường đến từ vùng có khí hậu mát mẻ. Những trái nho khó chín và cho ra nước nho có lượng đường thấp, ít ngọt nên tạo ra rượu vang ít độ. Chẳng hạn như:
– Các loại rieslings khô tinh tế của Mosel, Đức thường có nồng độ cồn ở các chữ số đơn lẻ (7%, 9%)
– Vang sủi tăm từ Nam Phi như Lanzerac Pinotage Rosé hoặc Abbazia Moscato Rosé Dolce của miền Bắc nước Ý đều cân bằng độ cồn dưới 7% với một số vị ngọt và bọt, thích hợp với một bữa sáng muộn hoặc bữa ăn ngoài trời.
Rượu vang trung bình (10-13.5% ABV)
Rượu vang có nồng độ cồn trung bình từ 11 – 13,5% thường xuất xứ từ các vùng có khí hậu ôn hòa, nhiều nắng nhưng vẫn mát mẻ. Các loại vang đỏ trong nhóm này như Argentina Finca Las Moras DADÁ No.3 (12,5%), mang màu đỏ ruby tươi và hương vị cân bằng giữa hoa tươi và cay nồng. Một số loại vang khác như New Roads (13,2%), Bodega Privada Blend (13,3%) từ Argentina và Huenu Blend Cabernet Sauvignon Merlot (13%) từ Chile cũng được ưa chuộng.
Những vùng có khí hậu lý tưởng để sản xuất vang độ cồn trung bình thấp còn bao gồm New Zealand nổi tiếng với Chardonnay, Pinot Gris và Sauvignon Blanc. Ở Bắc Ý, vang trắng như Pinot Grigio, Gavi và Soave là những đại diện tiêu biểu.
Pháp cũng có nhiều loại vang trắng và đỏ nồng độ trung bình như Cabernet Franc, Sauvignon Blanc và Chenin Blanc từ vùng Loire; Gamay từ Beaujolais; Chardonnay và Pinot Noir từ Burgundy; và nhiều loại vang Bordeaux.
Rượu vang nặng (trên 13.5% ABV)
Rượu vang có nồng độ cồn trung bình cao, từ 13,5% – 15%, thường mang hương vị đậm đà và chút ngọt ngào, cấu trúc mượt mà, và hậu vị kéo dài, tạo nên trải nghiệm phong phú. Chẳng hạn, rượu vang đỏ Marcus Montepulciano với nồng độ 14% thể hiện sự tươi trẻ, mãnh liệt, cùng hương thơm nồng nàn và dư vị kéo dài, là lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thích vang đỏ mạnh mẽ.
Những chai vang với độ cồn này thường xuất phát từ vùng khí hậu ấm áp, nơi nho có lượng đường cao hơn. Các giống nho như Zinfandel từ California, Shiraz từ Australia, Malbec từ Argentina, và Nero d’Avola từ Ý đều là những nguyên liệu tạo ra những chai rượu vang có độ cồn cao.
Rượu vang cường hóa (Fortified wine)
Vang cường hóa là dòng rượu vang được bổ sung thêm rượu mạnh (spirit) trong quá trình lên men hoặc sau khi lên men hoàn tất, nhằm tạo độ cồn cao (khoảng 15 – 22%) và tạo hương vị độc đáo. Hầu hết, các loại vang cường hóa có vị ngọt do chất cồn trong rượu khiến men ngừng hoạt động và không thể chuyển hóa lượng đường tự nhiên còn lại trong nước nho.
Các loại rượu vang cường hóa nổi tiếng có thể kể đến như: Port, Sherry, Marsala và Madeira.
Các yếu tố ảnh hưởng đến nồng độ cồn
Những yếu tố ảnh hưởng đến độ cồn của rượu vang là:
Giống nho
Phẩm chất rượu vang chủ yếu phụ thuộc vào giống nho được sử dụng, vì chúng quyết định đến 95% chất lượng rượu. Trong số hàng nghìn giống nho trên thế giới, có khoảng 1.000 loại được sử dụng để sản xuất rượu vang, nhưng chỉ có 6 giống nho chính (ba đỏ và ba trắng) tạo ra gần 90% tổng sản lượng rượu. Việc lựa chọn giống nho ảnh hưởng trực tiếp đến nồng độ cồn, hương vị và đặc tính của rượu vang. Ví dụ: Cùng là vang đỏ nhưng Pinot Noir sẽ có mùi vị và hương thơm khác với một chai Cabernet Sauvignon.
Khí hậu
Khí hậu của vùng trồng nho ảnh hưởng đến lượng đường trong quả nhỏ khi thu hoạch. Nho để sản xuất rượu vang xuất xứ từ vùng khí hậu ấm cho lượng đường cao hơn (rượu vang có độ cồn cao hơn), Ngược lại, nếu nho xuất xứ từ vùng có khí hậu mát mẻ thường có lượng đường thấp hơn và giữ nồng độ axit cao hơn.
Quá trình lên men
Quá trình lên men là giai đoạn chuyển hóa đường thành etanol và carbon dioxide thông qua tác động của nấm men. Nhà sản xuất có thể kiểm soát nồng độ cồn trong rượu bằng cách điều chỉnh nhiệt độ và thời gian lên men, cũng như lựa chọn giống nấm men phù hợp. Ví dụ, nếu nho có nhiều đường, nấm men sẽ sản xuất nhiều etanol hơn, dẫn đến rượu có nồng độ cồn cao hơn. Đôi khi, nhà sản xuất cũng có thể dừng quá trình lên men sớm để giữ lại một phần đường, tạo ra rượu vang ngọt với nồng độ cồn thấp hơn.
Các yếu tố khác
Ngoài giống nho, khí hậu và quá trình lên men, một số yếu tố như như thời gian ủ hay kỹ thuật sản xuất cũng đóng vai trò quan trọng. Thời gian ủ càng lâu, quá trình chuyển hóa càng phức tạp và có thể có nồng độ cồn cao hơn. Bên cạnh đó, việc áp dụng các kỹ thuật sản xuất khác nhau cũng sẽ cho ra kết quả khác nhau. Ví dụ, việc sử dụng thùng gỗ sồi hay kỹ thuật lên men trong chai, cũng có thể ảnh hưởng đến hương vị và nồng độ cồn của rượu vang. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại tạo nên sự đa dạng trong nồng độ cồn của các loại rượu vang khác nhau.
Cách xác định nồng độ cồn
Để xác định được rượu vang bao nhiêu độ có 2 cách đo nồng độ cồn rượu vang:
Cách 1: Đọc nhãn chai
Trên nhãn của mỗi chai rượu vang đều có thông tin về nồng độ rượu. Nó được thể hiện ở số phần trăm bên cạnh ký tự “vol” ở trên nhãn dãn. Trong trường hợp không có thông tin này trên nhãn dán, bạn có thể tham khảo trên website chính hãng của sản phẩm.
Cách 2: Sử dụng thiết bị đo
Hai thiết bị chính được sử dụng để đo nồng độ cồn là hydrometer và alcoholmeter.
Hydrometer là một thiết bị đo khối lượng riêng của chất lỏng, giúp xác định nồng độ đường trong nước nho trước khi lên men. Khi nho được ép và tạo thành nước nho, hydrometer được thả vào. Dựa trên mức nước nho dâng lên, người sản xuất có thể ước tính nồng độ đường, từ đó dự đoán nồng độ cồn có thể có trong rượu sau quá trình lên men.
Alcoholmeter, hay còn gọi là alcohol hydrometer, là một biến thể của hydrometer, được thiết kế đặc biệt để đo nồng độ cồn trong rượu đã hoàn thành. Alcoholmeter hoạt động theo nguyên tắc tương tự, nhưng có thang đo được hiệu chỉnh để phản ánh ABV trực tiếp. Việc sử dụng alcoholmeter rất quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng và nồng độ cồn của rượu vang, giúp đảm bảo sản phẩm cuối cùng đạt tiêu chuẩn mong muốn.
Lựa chọn rượu vang theo nồng độ cồn
Tùy vào mong muốn của người thường thức để lựa chọn rượu vang theo nồng độ cồn:
Phù hợp với khẩu vị: Nếu bạn yêu thích vị nhẹ nhàng, những chai rượu vang có nồng độ cồn từ 10% đến 12% như Pinot Grigio hay Riesling sẽ là lựa chọn hoàn hảo. Những loại này thường mang lại cảm giác tươi mát, dễ uống. Ngược lại, nếu bạn thích vị đậm đà, rượu vang với nồng độ cồn từ 13% đến 15% như Cabernet Sauvignon hoặc Syrah sẽ mang đến hương vị mạnh mẽ, phong phú.
Phù hợp với dịp sử dụng: Khi tổ chức tiệc tùng, những loại rượu vang có nồng độ cồn từ 12% đến 14% như Prosecco hay Chianti sẽ tạo không khí vui vẻ, sôi động. Đối với bữa tối trang trọng, lựa chọn rượu vang có nồng độ cao từ 14% trở lên như Malbec hay Bordeaux sẽ làm tăng thêm hương vị cho các món ăn. Nếu bạn chỉ muốn thư giãn sau một ngày dài, hãy chọn những chai rượu vang nhẹ, từ 10% đến 12%, giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn.
Lưu ý về sức khỏe: Mặc dù rượu vang có nhiều lợi ích, nhưng việc tiêu thụ quá mức có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, như tăng huyết áp và tổn thương gan. Vì vậy, hãy uống điều độ và lưu ý đến nồng độ cồn trong từng chai rượu để bảo đảm an toàn cho sức khỏe của bạn.
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Một số câu hỏi thường gặp về nồng độ cồn của rượu vang:
Rượu vang nào có nồng độ cồn cao nhất?
Các loại rượu vang cường hóa như Sherry hoặc Port thường có nồng độ cồn cao nhất, đạt từ 18% đến 22%. Những loại rượu này được bổ sung thêm rượu mạnh trong quá trình sản xuất, mang lại hương vị đặc biệt.
Uống bao nhiêu rượu vang là đủ?
Để đảm bảo sức khỏe, các chuyên gia khuyến cáo rằng đàn ông không nên uống quá hai ly rượu vang mỗi ngày, trong khi phụ nữ nên giới hạn ở một ly. Lượng tiêu thụ này không chỉ giúp bạn thưởng thức hương vị của rượu mà còn làm giảm nguy cơ mắc một vấn đề sức khỏe liên quan đến rượu.
Hy vọng qua bài viết bạn đã hiểu hơn về nồng độ cồn, cách xác định rượu vang bao nhiêu độ cũng như cách lựa chọn loại rượu phù hợp cho bản thân mình, hãy theo dõi FWine để biết thêm nhiều thông tin cũng như kiến thức cần thiết về các loại rượu vang nói chung và rượu vang nói riêng.
